GCR’s Information Note

on interventions and on interim measures granted by the ECtHR in cases regarding pushbacks

Updated on 6^th of March 2023

         Since March 2022 the Greek Council for Refugees (GCR) has represented 468 Syrian and 38 Turkish refugees, including many children, before the European Court of Human Rights, by filing 22 applications for interim measures (Rule 39), requesting to be granted humanitarian assistance and access to the asylum procedure.

The Court granted the requested interim measures for all cases and ordered the Greek government not to remove the refugees from the country’s territory and to provide them with food, water and proper medical care. The ECtHR also requested to be informed by the Greek government, amongst others, on whether the refugees have submitted an asylum application and whether they have access to the asylum procedure and to legal assistance.

Some of the refugees of these 22 groups have been formally arrested by the Greek authorities but most of them complain they have been pushed back to Turkey. It should be noted that the refugees, even from the groups that were formally arrested, complain that in the past they had been subjected to violent and informal return (pushback) to Turkey from Greece.

Furthermore, both with respect to those stranded on the islets and those in the Greek mainland, the refugees who complain that they have been pushed back to Turkey, also complain that they were informally arrested by the Greek authorities, informally detained in an unspecified detention facility in the Evros region, they were treated with violence, they were transferred to the Evros river bank from where they were forcibly put in boats and pushed back to Turkey.

ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΕΚΚΛΗΣΗ

Εδώ και μια εβδομάδα, 35 Σύροι πρόσφυγες, μεταξύ των οποίων 15 παιδία, παραμένουν εγκαταλειμμένοι σε νησίδα στον Έβρο, χωρίς πρόσβαση σε νερό, φαγητό και αναγκαία φροντίδα, παρά το γεγονός ότι με 4 διαφορετικές Αποφάσεις, η πλέον πρόσφατη στις 17 Ιουνίου 2022, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει χορηγήσει ασφαλιστικά μέτρα και έχει διατάξει τις Ελληνικές Αρχές να μην απομακρύνει μέχρι νεωτέρας τους προσφεύγοντες από την Ελλάδα και να τους παρέχει άμεση ανθρωπιστική βοήθεια - νερό, φαγητό, ιατρική βοήθεια κτλ. (M.A. and Others v. Greece And 13 other cases; S. S. and Others v. Greece; F. R. and Others v. Greece; A. D. and Others v. Greece)

Μέχρι και σήμερα, μια εβδομάδα μετά την ενημέρωση των Ελληνικών Αρχών για την παρουσία των προσφύγων στο σημείο και πέντε (5) ημέρες μετά την πιο πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, οι Ελληνικές Αρχές δεν έχουν προχωρήσει στη διάσωση των προσφύγων και δεν συμμορφώνονται με τις αποφάσεις του Δικαστηρίου, εκθέτοντας τους ανθρώπους, οι οποίοι παραμένουν αποκλεισμένοι σε μια μικρή νησίδα στο μέσο του ποταμού Έβρου, σε άμεσο κίνδυνο.   

Καλούμε την ελληνική Πολιτεία έστω και τώρα να συμμορφωθεί με τις Αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και να προβεί στη διάσωση των προσφύγων και σε όλες τις νόμιμες διαδικασίες.

Η Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με επιστολή που υπογράφει ο Πρόεδρός της Juan Fernando Lopez Aguilar προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εκφράζει την ανησυχία της για «τις συνεχόμενες αναφορές σχετικά με δεκάδες ανθρώπους που αναζητούν διεθνή προστασία οι οποίοι επαναπροωθούνται από την Ελλάδα στην Τουρκία μέσω των χερσαίων συνόρων στην ευρύτερη περιοχή του ποταμού Έβρου».

Στην επιστολή επισημαίνεται ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έχει εκδώσει πλέον των δεκατριών αποφάσεων τις τελευταίες εβδομάδες «για ασφαλιστικά μέτρα, ζητώντας έτσι από τις Ελληνικές Αρχές να διασφαλίσουν ότι οι συγκεκριμένοι άνθρωποι θα λάβουν άμεση ανθρωπιστική και ιατρική βοήθεια και θα υπαχθούν στις διαδικασίες υποδοχής και ασύλου που προβλέπει η νομοθεσία». Τονίζει δε το γεγονός ότι πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς «παρέμειναν για μέρες, χωρίς να διασώζονται από τις Ελληνικές Αρχές, σε ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες σε νησίδες στον Έβρο ποταμό και έχουν γίνει αναφορές ότι αρκετοί από αυτούς επαναπροωθήθηκαν αργότερα στην Τουρκία, σε παραβίαση των αποφάσεων του Δικαστηρίου». Επισημαίνει δε την κλιμάκωση της κατάστασης με τις πληροφορίες να αναφέρουν απώλειες ανθρώπινων ζωών, απάνθρωπη συμπεριφορά, άρνηση πρόσβασης στη διαδικασία ασύλου και «επαναπροωθήσεις στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με συμμετοχή των Ελληνικών αστυνομικών Αρχών, σε απόλυτη παραβίαση των Άρθρων 1, 2, 14, 18 και 19 της Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και του Άρθρου 6 για την Οδηγία για τις Διαδικασίες Ασύλου».

Το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες κατά την ετήσια Γενική Συνέλευση της Πλατφόρμας για την Διεθνή Συνεργασία για τους Μετανάστες Χωρίς Χαρτιά  PICUM (https://picum.org/). Η Γενική Συνέλευση έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες στις 2 και 3 Ιουνίου 2022 και το ΕΣΠ εκπροσωπήθηκε από τον Λευτέρη Παπαγιαννάκη, Διευθυντή της Οργάνωσης.

Το PICUM έχει 164 μέλη από 31 χώρες, τα οποία συντονίζουν τις προσπάθειες τους ώστε να εξασφαλιστεί ο σεβασμός των δικαιωμάτων των ανθρώπων χωρίς χαρτιά.

Σας καλωσορίζουμε στο Summer Camp που διοργανώνει το Διαπολιτισμικό Κέντρο ΠΥΞΙΔΑ του Ελληνικού Συυμβουλίου για τους Πρόσφυγες με την υποστήριξη του Greek America Foundation. Δείτε το πρόγραμμα των δραστηριοτήτων εδώ:

Εδώ και τρεις ημέρες βρίσκονται αποκλεισμένοι σε νησίδα του Έβρου 52 πρόσφυγες από τη Συρία, ανάμεσά τους οικογένειες με μικρά παιδιά και πολλαπλά προβλήματα υγείας. Από την πρώτη ημέρα δικηγόροι των οργανώσεων Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και  HumanRights360 ειδοποιήσαμε τις Αρχές για την κατάστασή τους και την άμεση ανάγκη διάσωσής τους και υπαγωγή τους στις νόμιμες διαδικασίες υποδοχής και ασύλου χωρίς ανταπόκριση. Την Τετάρτη 01.06.2022 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου εξέδωσε νέα Απόφαση ασφαλιστικών μέτρων με την οποία υποχρεώνει τις ελληνικές αρχές να διασώσουν τους πρόσφυγες και να γίνουν όλες οι νόμιμες διαδικασίες. Σημειωτέον ότι ανάμεσα στους πρόσφυγες που βρίσκονται τώρα στη νησίδα είναι και κάποιοι για τους οποίους είχε εκδοθεί απόφαση ασφαλιστικών μέτρων την 25.05.2022 παρά την οποία επαναπροωθήθηκαν βιαίως σύμφωνα με όσα μας έχουν καταγγείλει οι ίδιοι  στην Τουρκία. Παρά την κοινοποίηση και αυτής της απόφασης στις αρμόδιες Αρχές, οι άνθρωποι εξακολουθούν να βρίσκονται στην νησίδα του Έβρου σε άθλια κατάσταση, χωρίς προμήθειες σε νερό και φαγητό και τρομοκρατημένοι για την τύχη τους. Κάθε λεπτό είναι κρίσιμο για την υγεία και τη ζωή τους, αλλά και για την πολύ ανησυχητική εξέλιξη της μη συμμόρφωσης των ελληνικών Αρχών με αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Καλούμε την ελληνική Πολιτεία έστω και τώρα να συμμορφωθεί με τις Αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και να προβεί στη διάσωση των προσφύγων και σε όλες τις νόμιμες διαδικασίες.

Δημοσιεύθηκε η Ετήσια Έκθεση AIDA (Asylum Information Database) 2021 για την Ελλάδα με πληροφορίες για τις κύριες αλλαγές που έλαβαν χώρα στο εθνικό σύστημα ασύλου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2021. Η Έκθεση καταγράφει τις πρόσφατες εξελίξεις σχετικά με τη διαδικασία ασύλου, τις συνθήκες υποδοχής, τη διοικητική κράτηση των αιτούντων άσυλο και το περιεχόμενο της διεθνούς προστασίας, όπως, μεταξύ άλλων, ότι:

• Το 2021 η Υπηρεσία Ασύλου παρέλαβε 28.320 αιτήσεις ασύλου (30,7 % μείωση σε σύγκριση με το 2020)!
• Το ποσοστό αναγνώρισης διεθνούς προστασίας σε πρώτο βαθμό ήταν 60%, όπως και το 2020. Ωστόσο, σημαντικός αριθμός αιτούντων δεν είχαν πρόσβαση σε επί της ουσίας εξέταση των αιτημάτων τους, καθώς οι αιτήσεις τους εξετάστηκαν σύμφωνα με την έννοια της «ασφαλούς τρίτης χώρας» σε συνέχεια έκδοσης της Κοινής Υπουργικής Απόφασης 42799/2021 που ορίζει την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα» για τους αιτούντες με καταγωγή από τη Συρία, το Αφγανιστάν, τη Σομαλία, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές.
• Οι πολίτες Αφγανιστάν είναι η πιο πολυπληθής ομάδα αιτούντων άσυλο!
• Η πρόσβαση στο άσυλο στην ενδοχώρα συνέχισε να είναι προβληματική και το 2021.
• Κατά τη διάρκεια του 2021, οι αυξανόμενες καταγγελίες για άτυπες επαναπροωθήσεις (push backs) συνέχισαν να καταγράφονται και να κατακρίνονται, μεταξύ άλλων, από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM), τον Ειδικό Εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών, την Επίτροπο για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, το Συνήγορο του Πολίτη και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Αρκετές αναφορές δείχνουν ότι οι επαναπροωθήσεις έχουν γίνει μια «τυποποιημένη πρακτική», και περιλαμβάνουν βίαιες πρακτικές, αυθαίρετη κράτηση, ακόμη και θανάτους στα ελληνοτουρκικά σύνορα.

26/5/2022

Η HumanRights360 και το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες εκπροσωπώντας 94 πρόσφυγες από τη Συρία, που βρίσκονται σε νησίδα στον Έβρο, προσφύγαμε την Τετάρτη 24.05.2022 στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ζητώντας την παροχή ανθρωπιστικής και ιατρικής βοήθειας καθώς και την υπαγωγή τους στις νόμιμες διαδικασίες υποδοχής.

Το βράδυ της ίδιας μέρας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο χορήγησε τα ασφαλιστικά μέτρα ζητώντας από την ελληνική κυβέρνηση οι 94 πρόσφυγες να μην απομακρυνθούν από τη χώρα, να έχουν πρόσβαση σε φαγητό, νερό και ιατρική περίθαλψη. Το ΕΔΔΑ με την ίδια απόφασή του ζητάει πληροφορίες από την ελληνική κυβέρνηση για το αν οι πρόσφυγες έχουν υποβάλει αίτημα ασύλου, αν είχαν τη δυνατότητα αυτή καθώς και πρόσβαση σε νομική συνδρομή.

Διαβάστε εδώ την Ετήσια Αναφορά του έτους 2021

Η ελληνική κυβέρνηση εφαρμόζει «απόκριση δύο ταχυτήτων στο προσφυγικό»: μία για τους πρόσφυγες  από την Ουκρανία και μία άλλη για όλους τους άλλους πρόσφυγες, σύμφωνα με νέο ενημερωτικό δελτίο του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, της Oxfam και της Save the Children.

Στο ενημερωτικό δελτίο περιγράφεται λεπτομερώς πώς, τους τελευταίους δύο μήνες, άτομα που εγκατέλειψαν την Ουκρανία και αναζήτησαν προστασία στην Ελλάδα απέκτησαν άμεση πρόσβαση σε προστασία, υγειονομική περίθαλψη και στην αγορά εργασίας. Όπως ανέφεραν οι ως άνω οργανώσεις, η ελληνική κυβέρνηση έχει, επίσης, ξεκινήσει να παρέχει στέγαση και στήριξη για την αγορά τροφίμων.

Στον αντίποδα, την ίδια περίοδο σημειώθηκαν πολλαπλά περιστατικά βίαιων επαναπροωθήσεων ατόμων που αιτούνταν άσυλο από άλλες χώρες – συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων παιδιών και εγκύων γυναικών, οι οποίοι τέθηκαν υπό κράτηση και μεταφέρθηκαν με βάρκα σε νησίδες στον Έβρο. Στα μέσα Μαρτίου, αιτούντες άσυλο ανέφεραν τον τραγικό θάνατο ενός παιδιού 4 ετών από τη Συρία, το οποίο πνίγηκε όταν έπεσε στη θάλασσα στη διάρκεια μιας τέτοιας επιχείρησης.

Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση δημιούργησε,  μια εύχρηστη διαδικτυακή διαδικασία καταγραφής για τους Ουκρανούς που αιτούνται προστασία. Αντιθέτως, η καταγραφή των αιτήσεων ασύλου στην ηπειρωτική Ελλάδα είναι σχεδόν απολύτως δυσλειτουργική και απρόσιτη για άλλες εθνικότητες, καθώς και για Ουκρανούς που έφθασαν στην Ελλάδα πριν από τις 26 Νοεμβρίου 2021, όπως αναφέρει το ενημερωτικό δελτίο.

Η αναφορά παρουσιάζει και άλλες περιπτώσεις διακριτικής και μεροληπτικής μεταχείρισης, με τους Ουκρανούς να αποκαλούνται «πραγματικοί πρόσφυγες» ενώ άλλα άτομα που αιτούνται προστασία να χαρακτηρίζονται «παράνομοι μετανάστες» από κυβερνητικούς αξιωματούχους. Ακόμη, υπήρξαν αναφορές ότι Αφγανοί πρόσφυγες στο καμπ Σερρών στη βόρεια Ελλάδα αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα κοντέινερ στα οποία διαμένουν και να μετακινηθούν σε  ερειπωμένο τμήμα του καταυλισμού, προκειμένου να κάνουν χώρο για τους νεοαφιχθέντες Ουκρανούς.

Η έρευνα (στην Ελλάδα) διεξήχθη από το Ελληνικό Συμβούλιο για του Πρόσφυγες, με την υποστήριξη των Save the Children και Oxfam. Τα πορίσματα και οι συστάσεις προς την Ελλάδα θα μπορούσαν να αφορούν και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες που φιλοξενούν ανθρώπους που έχουν διαφύγει από την Ουκρανία καθώς και πρόσφυγες από άλλες χώρες.