Η νέα έκθεση «Χωρίς χαρτιά, δεν υπάρχει ζωή: Νομικά εμπόδια στην πρόσβαση στην προστασία για τα ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα»,  είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες με τη Save the Children International. 

Η έκθεση, που βασίζεται σε διεξοδικές συνεντεύξεις με 12 ασυνόδευτα παιδιά και σε μια επισκόπηση του ελληνικού συστήματος ασύλου, περιγράφει λεπτομερώς πώς: 

• τα περισσότερα ασυνόδευτα παιδιά στην Ελλάδα βασίζονται στο σύστημα ασύλου για να νομιμοποιήσουν τη διαμονή τους, αν και αυτή η διαδικασία είναι ακατάλληλη για παιδιά και τα περισσότερα από αυτά απορρίπτονται 

• αυτή η κατάσταση ενισχύει την ευαλωτότητά τους, καθώς ζουν με φόβο και ανασφάλεια και, ως εκ τούτου, είναι ευάλωτα στην εκμετάλλευση και την κακοποίηση 

και συνηγορεί για: 

• την υιοθέτηση ειδικής άδειας διαμονής για όλα τα ασυνόδευτα παιδιά, μόνο επειδή είναι παιδιά, μόνα και σε μετακίνηση, όπως έχουν ήδη κάνει σχεδόν τα μισά κράτη μέλη της Ε.Ε. 

• την τροποποίηση της υφιστάμενης διαδικασίας χορήγησης άδειας διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους σε ασυνόδευτα παιδιά, προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα των παιδιών που είναι εκτοπισμένα, μόνα και σε μετακίνηση 

• την παροχή δωρεάν νομικής βοήθειας κατάλληλης για την ηλικία και την εφαρμογή στην πράξη ενός συστήματος επιτροπείας που μαζί θα συμβάλουν στη μείωση των κινδύνων για τα ασυνόδευτα παιδιά.

Η Έκθεση «Πείνα στην Ευρώπη: μια ανάλυση της επισιτιστικής ανασφάλειας που βιώνουν πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, μετανάστες και άνθρωποι ‘’χωρίς χαρτιά’’ στην Ελλάδα», αποτυπώνει τα συμπεράσματα και τις προκλήσεις της τρέχουσας κατάστασης σχετικά με την επισιτιστική ανασφάλεια με την οποία έρχονται αντιμέτωποι στην Ελλάδα πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο, μετανάστες και άνθρωποι ‘’χωρίς χαρτιά’’, τα οποία αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της υλοποίησης του προγράμματος Food For All («Φαγητό για Όλους») του Ελληνικού Φόρουμ Μεταναστών και της οργάνωσης INTERSOS HELLAS «Μια κοινοτική προσέγγιση για την αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης στην ενδοχώρα», που υποστηρίζεται από το Stichting Vluchteling – SV (Ολλανδικό Ίδρυμα Προσφύγων). Επιπρόσθετα, με τη συμβολή της HIAS Ελλάδος και του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), επιχειρείται μια εις βάθος και βασισμένη σε στοιχεία ανάλυση των πολιτικών και νομοθετικών εμποδίων που συναντώνται στην ελληνική νομοθεσία.

ΔΤ-ΚΟΙΝΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

Η Κοινωνία των Πολιτών συνυποβάλλει αναφορά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη φετινή έκθεσή της για το Κράτος Δικαίου (2023)

Οι Vouliwatch, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (GCR), Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), HIAS Ελλάδας, Generation 2.0 και Reporters United ενώσαμε τις δυνάμεις μας και, εκφράζοντας την ανησυχία μας για την προβληματική προσέγγιση της Ελλάδας σε θέματα Κράτους Δικαίου, υποβάλαμε σχετική αναφορά στην Κομισιόν.

Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται στην Ελλάδα μια ανησυχητικά συστηματική δημοκρατική οπισθοδρόμηση - η οποία έχει καταγραφεί και σε μια σειρά πρόσφατων εκθέσεων από διεθνείς οργανισμούς και θεσμούς, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - και η η οποία θέτει σε άμεσο κίνδυνο τις θεμελιακές αξίες του πολιτεύματός μας αλλά και τις αρχές που πρεσβεύει η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι ανεξάρτητες οργανώσεις, Vouliwatch, Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (GCR), Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA), HIAS Ελλάδας, Generation 2.0 (Δεύτερη Γενιά / Ινστιτούτο για Δικαιώματα, Ισότητα, Διαφορετικότητα) και Reporters United, στο πλαίσιο των έντονων ανησυχιών μας σχετικά με τη συστηματικά προβληματική προσέγγιση της Πολιτείας σε ό,τι αφορά βασικές πτυχές του Κράτους Δικαίου, της Δημοκρατίας και των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ενώσαμε τις δυνάμεις μας και συγκεντρώσαμε χαρακτηριστικά περιστατικά παραβίασης του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα για το έτος 2022.

Πιο συγκεκριμένα, αναδεικνύουμε περιπτώσεις και θέτουμε υπ’όψιν της Επιτροπής, αναφορές σχετικά με την (μη) τήρηση από την Ελλάδα των αρχών του ΚΔ στους τομείς της

Πιο συγκεκριμένα, με την παρούσα αναδεικνύουμε περιπτώσεις και θέτουμε υπ’όψιν της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναφορές σχετικά με την (μη) τήρηση από την Ελλάδα των αρχών του Κράτους Δικαίου στους τομείς 

- της Δικαιοσύνης - ζητήματα ανεξαρτησίας, ποιότητας και ταχύτητας απονομής της Δικαιοσύνης, 

- της (μη) Καταπολέμησης της Διαφθοράς - πρόληψη, διαφάνεια και λογοδοσία στο πολιτικό χρήμα, ελεγκτικά όργανα, δημόσιες συμβάσεις & απευθείας αναθέσεις, ελλιπής προστασία whistleblowers κοκ, 

- της Ελευθερίας του Τύπου - υποθέσεις κυβερνητικής ή πολιτικής παρέμβασης στα ΜΜΕ, διαφάνεια και ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης, (α)διαφάνεια στην κρατική διαφήμιση, έλλειψη πλουραλισμού στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, εκφοβισμός δημοσιογράφων - μέσω αστυνομικών επιθέσεων ή νομικών αγωγών (SLAPPs), παρακολούθηση δημοσιογράφων (Κουκάκης), 

- της Καλής Νομοθέτησης - μη νόμιμος περιορισμός διαβούλευσης, κατάχρηση πολυνομοσχεδίων και άσχετων και εκπρόθεσμων τροπολογιών, παράλειψη έκδοσης κατ' εξουσιοδότηση πράξεων, διακριτική μεταχείριση των μέτρων αντιμετώπισης της πανδημίας COVID-19 - καραντίνα & πρόστιμα - κατά των προσφύγων -, 

- της ανεξαρτησίας των Ανεξάρτητων Αρχών - περιορισμός πόρων και αρμοδιοτήτων των διαμεσολαβητών και των ανώτατων ελεγκτικών οργάνων, αμφισβήτηση της συνταγματικής εντολής και σοβαρήέλλειψη αποτελεσματικότητας ερευνών κρίσιμων, εθνικών ζητημάτων όπως η διερεύνηση της χρήσης παράνομου λογισμικού κατασκοπείας ή παράνομων επαναπροωθήσεων (push backs-

- της (μη) θεσμικής υποστήριξης της Κοινωνίας των Πολιτών -αυθαίρετες και δυσανάλογες απαιτήσεις εγγραφής για ΜΚΟ που εργάζονται με πρόσφυγες και μετανάστες, εχθρικό μιντιακό αφήγημα και ενοχοποίηση / ποινικοποίηση των ΜΚΟ και των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων - και, τέλος, 

- της σταδιακής υπονόμευσης της κουλτούρας του Κράτους Δικαίου -μέσω της άμεσης ή έμμεσης απαξίωσης των διεθνών θεσμών και των θεσμών της ΕΕ και της συσκότισης των ερευνητικών οργάνων.

Ενδεικτικά, αναφέρονται κάποιες από τις πιο «χτυπητές» περιπτώσεις που εκφράζουν τις βαθύτατες παθογένειες του Κράτους Δικαίου στην Ελλάδα και αποτελούν, ταυτόχρονα, σοβαρή απειλή της λειτουργίας του και του δημοκρατικού κεκτημένο της χώρας μας: οι χειρισμοί της ελληνικής κυβέρνησης στο ζήτημα της διασφάλισης του απαραβίαστου του απορρήτου των επικοινωνιών (Predator) και την παρακολούθηση δημοσιογράφων (#Κουκάκης #ΕΥΠ), πολιτικών προσώπων (#Ανδρουλάκης), τη μη διερεύνηση της υπόθεσης από την εκτελεστική εξουσία και την κατάφωρη παρεμπόδιση της έρευνας από την ΑΔΑΕ (ανεξάρτητη αρχή), η εξαφάνιση ατόμων που ζητούν άσυλο με παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων (push backs) και η στοχοποίηση ΜΚΟ και υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η πρωτοφανής μη συμμόρφωση με τα ασφαλιστικά μέτρα που υποδεικνύει το ΕΔΔΑ ιδίως όσον αφορά τη βοήθεια και τη διάσωση πολιτών τρίτων χωρών που βρίσκονται σε κίνδυνο σε παραμεθόριες περιοχές, οι ανεπίτρεπτοι περιορισμοί στην άσκηση του δικηγορικού επαγγέλματος και η αναποτελεσματικότητα της επανεξέτασης της κράτησης μεταναστών, οι εκτεταμένες δικαστικές διώξεις που αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερο οι δημοσιογράφοι (και μέσω υποθέσεων SLAPP), ζητήματα με την υποβολή και τον (μη) έλεγχο των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης και η μεθοδευμένη αδιαφάνεια στην χρηματοδότηση των κομμάτων, η περιορισμένη προστασία των whistleblowers, οι περιπτώσεις παράνομης αστυνομικής βίας, η μη συμμόρφωση με τους κανονισμούς της ΕΕ και η αδιαφορία για τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη ή αρμόδιων διαμεσολαβητών και ελεγκτικών οργάνων, η εκτεταμένη χρήση απευθείας αναθέσεων και η έλλειψη διαφάνειας στην κρατική διαφήμιση (Υπόθεση Λίστας Πέτσα και ο σκιώδης ρόλος της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας) αλλά και η κακονομία και η αλόγιστη ένθεση τροπολογιών της τελευταίας στιγμής και άσχετων τροπολογιών σε (πολυ)νομοσχέδια που ψηφίζονται στη Βουλή.

Σας προσκαλούμε να μελετήσετε τις παρακάτω αναλυτικές αναφορές και να μοιραστείτε την πρωτοβουλία μας καθώς οφείλουμε συλλογικά να υπερασπιστούμε τις αξίες του Κράτους Δικαίου και να αντισταθούμε στην καταπάτησή τους, προτού η εμπιστοσύνη των πολιτών πληγεί ανεπανόρθωτα με βαρύτατες συνέπειες για τις ευρωπαΪκές αξίες και τη Δημοκρατία

Αυτό είναι το τρίτο τεύχος του διμηνιαίου ενημερωτικού δελτίου για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες σε συνεργασία με την Oxfam International και τους Save the Children International.  

Mε την ευκαιρία της έναρξης της νέας σχολικής χρονιάς, οι οργανώσεις Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Γη των ανθρώπων (Terre des hommes Hellas) και Save the Children υπενθυμίζουν στην κυβέρνηση την υποχρέωσή της να βελτιώσει τις επιδόσεις της εκπληρώνοντας τις υποχρεώσεις της αναφορικά με την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων με κοινή έκθεση που δημοσιεύουν για την εκπαίδευση με τίτλο «Χρειάζεται να γίνει καλύτερα. Βαθμολογώντας τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης για την εκπαίδευση των παιδιών προσφύγων». 

Η έκθεση αναλύει έξι βασικούς δείκτες – α) την εγγραφή, β) τη φοίτηση, γ) την πρόσβαση στην εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, δ) τη μεταφορά στα σχολεία, ε) την επαρκή στελέχωση και τον έγκαιρο προγραμματισμό και στ) τη δράση για τον τερματισμό της μισαλλοδοξίας και της ξενοφοβίας στις τοπικές κοινότητες – που έχουν αναγνωριστεί ως βασικά εμπόδια. Για καθένα από αυτά, η κυβέρνηση έλαβε έναν βαθμό που κυμαίνεται από την πλήρη εκπλήρωση των υποχρεώσεών της (Α) έως την επιδείνωση της κατάστασης από πέρυσι (Fail). 

Η έκθεση δείχνει ότι η κυβέρνηση έχει κάνει βελτιώσεις ή σημαντικές βελτιώσεις σε ορισμένους τομείς, σε σύγκριση με το σχολικό έτος 2020-2021. Ωστόσο, κυβερνητικές πολιτικές όπως ο περιορισμός της πρόσβασης στο άσυλο, η διακοπή της κοινωνικής υποστήριξης για τους αιτούντες άσυλο και η άρνηση παροχής επισιτιστικής υποστήριξης σε αναγνωρισμένους πρόσφυγες, απορριφθέντες αιτούντες άσυλο και όσους δεν είναι εγγεγραμμένοι στο Σύστημα Υποδοχής και Ταυτοποίησης, έχουν επιδεινώσει σοβαρά τις συνθήκες διαβίωσης των οικογενειών, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται και η πρόσβαση και η φοίτηση των παιδιών στο σχολείο. 

Διαβάστε όλη την Αναφορά, εδώ

Το δεύτερο τεύχος του διμηνιαίου ενημερωτικού δελτίου για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, της Oxfam International και των Save the Children International, αποτελεί συνέχεια των κοινών ενημερωτικών δελτίων του ΕΣΠ και της Oxfam - Ενημέρωση σχετικά με τη Λέσβο και τα νησιά του Αιγαίου (μπορείτε να δείτε το τελευταίο τεύχος διαθέσιμο εδώ) και του κοινού ενημερωτικού συνηγορίας των ΕΣΠ και Save the Children International αναφορικά με θέματα προστασίας των παιδιών που μετακινούνται στην Ελλάδα (μπορείτε να δείτε το τελευταίο τεύχος διαθέσιμο εδώ).