Εκ νέου παράνομη η κράτηση αιτούντων άσυλο, στους οποίους το Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου δεν αναγνωρίζει την ιδιότητα του αιτούντος

Το Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου οφείλει άμεσα να συμμορφωθεί με την κείμενη νομοθεσία και το Δίκαιο της Ένωσης

Δύο νέες Αποφάσεις που εκδόθηκαν στις 17 Μαρτίου 2023 από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών (ΔΠρΑθηνών ΑΡ 721/2023 και ΑΡ 741/2023), επιβεβαιώνουν εκ νέου πως η υποβολή αίτησης προγραμματισμού για την καταγραφή αίτησης ασύλου στη διαδικτυακή πλατφόρμα που λειτουργεί το Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου, ιδρύει την ιδιότητα ενός ατόμου ως αιτούντος άσυλο, παρά την αντίθετη πρακτική που συνεχίζει να εφαρμόζει το Υπουργείο, σε πλήρη αντίθεση με την εθνική, ευρωπαϊκή και διεθνή νομοθεσία, αλλά και την διαμορφούμενη, πλέον, εθνική νομολογία.

Οι υποθέσεις, που υποστήριξε το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες (ΕΣΠ), αφορούν περιπτώσεις Αφγανών πολιτών, οι οποίοι ενώ είχαν ήδη υποβάλει στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου αίτηση καταγραφής του αιτήματος ασύλου τους και ανέμεναν την δοθείσα, από το Υπουργείο, ημερομηνία για την πλήρη καταγραφή αυτής, συνελήφθησαν και τέθηκαν υπό κράτηση, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας. Η αυθαίρετη δε σύλληψη και κράτηση τους, στις συγκεκριμένες δύο περιπτώσεις, είχε ως αποτέλεσμα να μην μπορέσουν να μεταβούν στο ΚΥΤ Μαλακάσας για την πλήρη κατάθεση του αιτήματος διεθνούς προστασίας τους. 

Σύμφωνα με το Δικαστήριο «λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αντιλέγων, πριν τη σύλληψή του […] είχε ήδη υποβάλει την […] αίτηση προγραμματισμού καταγραφής του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου […] με την οποία ορίστηκε ως ημερομηνία καταγραφής του αιτήματός του η […] ο αντιλέγων είχε ήδη αποκτήσει την ιδιότητα του αιτούντος άσυλο με συνέπεια να απαγορεύεται μετά την ως άνω ημερομηνία η σύλληψή του, η έκδοση απόφασης σε βάρος του και συνακόλουθα η κράτησή του βάσει των διατάξεων του άρθρου 30 του ν. 3907/2011» και διέταξε την άρση της κράτησης τους. 

Υπενθυμίζεται πως οι εν λόγω αποφάσεις έρχονται σε συνέχεια πρόσφατης Απόφασης του Διοικητικού Πρωτοδικείου της Καβάλας, με το ίδιο περιεχόμενο, σε υπόθεση που επίσης υποστήριξε το ΕΣΠ, η οποία, όπως και με τις Αποφάσεις του Διοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών, διέταξε την άρση της κράτησης του αντιλέγοντα, επίσης πολίτη Αφγανιστάν, αναγνωρίζοντας σε αυτόν την ιδιότητα του αιτούντος διεθνή προστασία.

Επισημαίνεται, δε, πως για το ζήτημα έχει ήδη από τις 14 Μαρτίου 2023, παρέμβει ο  Συνήγορος του Πολίτη, σε συνέχεια αναφοράς του ΕΣΠ και άλλων οργανώσεων.

Με την παρέμβαση της, η Ανεξάρτητη Αρχή μεταξύ άλλων, κάλεσε τις αρμόδιες αρχές του Υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου να εξετάσουν την απάλειψη της προβληματικής διατύπωσης που περιέχει το αποδεικτικό έγγραφο που λαμβάνουν τα πρόσωπα που ολοκληρώνουν τον προγραμματισμό καταγραφής της αίτησης τους στην πλατφόρμα του Υπουργείου, η οποία αυθαιρέτως αναφέρει ότι  «το παρόν έγγραφο δεν αποτελεί έκφραση βούλησης αλλά αποδεικτικό προγραμματισμού» –διατύπωση που σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη «παραβιάζει τους σκοπούς και του ορισμούς της ισχύουσας νομοθεσίας». Επιπλέον, κάλεσε τις αρμόδιες αστυνομικές Αρχές να επιληφθούν για την τήρηση των διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας, σύμφωνα με τις οποίες απαγορεύεται η έκδοση απόφασης επιστροφής όποιου/ας έχει ζητήσει την παροχή καθεστώτος διεθνούς προστασίας και η κράτηση του/της για τον λόγο αυτό.

Επισημαίνεται, τέλος, πως για το ίδιο ζήτημα εκκρεμεί αναφορά για παραβίαση του Δικαίου της Ένωσης ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που έχει καταθέσει το ΕΣΠ ήδη από τον Δεκέμβριο του 2022 (CHAP(2022)03534).

Παρόλα αυτά, το Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου συνεχίζει να μην αναγνωρίζει την ιδιότητα του αιτούντος διεθνή προστασία στα πρόσωπα που απευθύνονται στις Υπηρεσίες του, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που το ίδιο έχει συστήσει, με αποτέλεσμα όχι μόνο τον αυξημένο κίνδυνο αυθαίρετης σύλληψης και παρατεταμένης κράτησης, αλλά και την πλήρη στέρηση των δικαιωμάτων τους ως αιτούντων.

Εν όψει των ανωτέρω, και σε συμμόρφωση και με τις συναφείς αποφάσεις των ελληνικών Δικαστηρίων, καλούμε: 

• το Υπουργείο Μετανάστευσης & Ασύλου να διασφαλίσει, σε συμφωνία με την εθνική νομοθεσία και το Δίκαιο της Ένωσης ότι τα πρόσωπα που απευθύνονται στις Υπηρεσίες του, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που το ίδιο έχει συστήσει και που αναμένουν την δοθείσα ημερομηνία πλήρους καταγραφής του αιτήματος διεθνούς προστασίας τους, αναγνωρίζονται ως αιτούντες άσυλο και απολαμβάνουν τα δικαιώματα που η κείμενη νομοθεσία προβλέπει, συμπεριλαμβανομένης της νόμιμης παραμονής μέχρι την εξέταση της αίτησής τους, της πρόσβασης σε συνθήκες υποδοχής και της προστασίας από αυθαίρετη κράτηση.

• Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη να διασφαλίσει ότι οι αρμόδιες αστυνομικές αρχές απέχουν από αυθαίρετη σύλληψη, έκδοση απόφασης επιστροφής και κράτησης για το σκοπό αυτό, των αιτούντων που έχουν εισέλθει στην πλατφόρμα του Υπουργείου Μετανάστευσης καθόσον χρόνο αυτοί/ες αναμένουν την πλήρη καταγραφής τους.