Συνέντευξη Τύπου: 14 Ιουλίου στις 12:00

Ο αποκλεισμός των προσφύγων στην Ελλάδα: ορισμός της Τουρκίας ως «ασφαλούς τρίτης χώρας».

Αθήνα, 9 Ιουλίου 2021: Οι υπογράφουσες οργανώσεις διοργανώνουμε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου την Τετάρτη, 14 Ιουλίου, στις 12:00, σχετικά με τη διαφαινόμενη πολιτική αποκλεισμού όσων προσφύγων καταφεύγουν στην Ελλάδα, μετά και την πρόσφατη απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να χαρακτηρίσει την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα».

Στις 7 Ιουνίου, ο Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου και ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών χαρακτήρισαν την Τουρκία ως «ασφαλή τρίτη χώρα» για όλους τους αιτούντες και τις αιτούσες άσυλο που κατάγονται από τη Συρία, το Αφγανιστάν, τη  Σομαλία, το Πακιστάν και το  Μπαγκλαντές, δηλαδή για περισσότερο από το 67% των αιτούντων άσυλο στη χώρα.

Η εφαρμογή του ως άνω μέτρου δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνείας. Το μέτρο έχει ήδη οδηγήσει στην άρνηση προστασίας αιτούντων/ουσών άσυλο με συνοπτικές διαδικασίες ολίγων λεπτών, εντός ελάχιστων ημερών από την άφιξή τους, χωρίς καμία διαδικασία διαπίστωσης τυχόν ευαλωτότητάς τους και χωρίς επαρκή ενημέρωση ή πρόσβαση σε νομική συνδρομή. Αποτελεί δε το αποκορύφωμα της πολιτικής που ξεκίνησε να εφαρμόζεται στην Ελλάδα το 2016, με την εφαρμογή  της Κοινής Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, και αποσκοπεί στην αποτροπή της άφιξης προσφύγων στην Ελλάδα και την επιστροφή όσων τα καταφέρνουν με κάθε μέσω – νόμιμο και παράνομο.

Το εν λόγω μέτρο θα οδηγήσει, επίσης, στη δημιουργία ενός νέου πληθυσμού αλλοδαπών πολιτών χωρίς χαρτιά και χωρίς καμία προστασία, επιτείνοντας φαινόμενα που είχαν οδηγήσει στην καταδίκη της χώρας με την απόφαση MSS από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου το 2011. Επισημαίνεται πως η χώρα μας παραμένει έκτοτε υπό τη  διαρκή επιτήρηση του Συμβούλιο της Ευρώπης.

Το ως άνω μέτρο έρχεται σε συνέχεια επίσης:

• των συνεχιζόμενων επαναπροωθήσεων προσφύγων από τα χερσαία και θαλάσσια σύνορα (Έβρος και νησιά ανατολικού Αιγαίου), που έχουν ενταθεί από το Μάρτιο του 2020. Πρόκειται για μια πρακτική που εκθέτει τη ζωή προσφύγων και μεταναστών σε κίνδυνο, που παραβιάζει κατάφωρα τα δικαιώματά τους, υπονομεύοντας, παράλληλα, το κράτος δικαίου και τις δημοκρατικές αξίες και εκθέτοντας τη χώρα μας διεθνώς.
• την έλλειψη μιας συνεκτικής πολιτικής για τη στήριξη της ένταξης των αναγνωρισμένων προσφύγων, η οποία αν και πράγματι ως διαδικασία δυσχεραίνεται από την οικονομική κατάσταση της χώρας, εμποδίζεται και ενεργά από τις πολιτικές του αρμόδιου Υπουργείου. Η διακοπή του χρηματικού βοηθήματος σε αιτούντες άσυλο που διαβιούν εκτός των δομών του Υπουργείου είναι ένα πρόσφατο παράδειγμα, καθώς αποκόπτει τις προοπτικές ένταξής τους στη χώρα.
• τη σταδιακή μεταμόρφωση των δομών υποδοχής της χώρας σε κλειστά (νησιά) και ελεγχόμενα κέντρα (ενδοχώρα), με την παράλληλη αύξηση των χώρων κράτησης, που υποδεικνύει την πρόθεση οπισθοδρόμησης σε ένα καθεστώς γενικευμένης κράτησης και απομόνωσης ή «γκετοποίησης» των αιτούντων διεθνή προστασία.

Την Τετάρτη 14 Ιουλίου, στις 12:00, σας προσκαλούμε σε διαδικτυακή συνέντευξη τύπου που θα μεταδοθεί μέσω του facebook : https://fb.me/e/1yTuN4tY0 , όπου θα συζητήσουμε αυτές τις εξελίξεις και τη σημασία τους για τα δικαιώματα των προσφύγων και το κράτος δικαίου στην Ελλάδα.

Διαβάστε την επιστολή εδώ

Εισαγωγή

Τέθηκε στις 18-6-2021 σε δημόσια διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, υπό τον τίτλο: «Αναμόρφωση διαδικασιών απελάσεων και επιστροφών πολιτών τρίτων χωρών, ζητήματα αδειών διαμονής και διαδικασιών χορήγησης διεθνούς προστασίας και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του Υπουργείου με το προτεινόμενο νομοσχέδιο επιχειρείται η αποσαφήνιση και η αυστηροποίηση των διαδικασιών απελάσεων και επιστροφών με σκοπό την απομάκρυνση από τη χώρα όσων δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας, καθώς και η εξάλειψη αρρυθμιών του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου, τις οποίες εκμεταλλεύονται πολίτες τρίτων χωρών ώστε να παραμένουν παρανόμως στη χώρα.

Πλην όμως, όπως θα αναλύσουμε κατωτέρω, πέρα του ότι ουδόλως επιτυγχάνεται ο σκοπός της εξάλειψης αρρυθμιών του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου, πρόθεση του νομοθέτη σε συνέχεια προηγούμενων νομοθετικών ρυθμίσεων (του ν. 4636/2019 και ιδίως του ν. 4686/2020) είναι πράγματι η εξάλειψη ακόμη και των ελάχιστων δυνατοτήτων της νομοθεσίας για ρύθμιση του καθεστώτος διαμονής των «χωρίς χαρτιά».

Σε αυτό το πλαίσιο είναι εμφανής η διάθεση αυστηροποίησης της σχετικής νομοθεσίας με την προτεινόμενη πλήρη κατάργηση της κατηγορίας αδειών διαμονής για ανθρωπιστικούς λόγους.

Οι προθέσεις δε του νομοθέτη καθίστανται ακόμη περισσότερο ενδεικτικές, ενόψει και των πρόσφατων πρωτοβουλιών περί χαρακτηρισμού της Τουρκίας ως ασφαλούς τρίτης χώρας για την πλειονότητα των αιτούντων διεθνή προστασία (ήτοι όσων κατάγονται από Συρία, Αφγανιστάν, Σομαλία, Πακιστάν και Μπαγκλαντές)[1] όσο και του προηγούμενου χαρακτηρισμού σειράς χωρών ως ασφαλών χωρών καταγωγής[2], οι οποίες θα καταστήσουν μεγάλο αριθμό πολιτών τρίτων χωρών (που έως πρόσφατα μάλιστα χαρακτηρίζονταν σε υψηλά ποσοστά ως δικαιούχοι διεθνούς προστασίας), στερούμενους νομιμοποιητικών εγγράφων και υποκείμενους σε διαδικασίες απέλασης/επιστροφής ή/και επανεισδοχής στην Τουρκία, με βάση το Διμερές πρωτόκολλο[3] ή/και την Ευρωπαϊκή Συμφωνία Επανεισδοχής[4].