Read the October - November 2022 newsletter of the Greek Council for Refugees here

Η υπόθεση των 38 του Έβρου όπως έχει γίνει γνωστή, προκαλεί από τον Αύγουστο πολιτικά πάθη και διαξιφισμούς. Η τελευταία εξέλιξη, η οποία και αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον, είναι η δημοσιοποίηση από το περιοδικό Spiegel του αποτελέσματος της εσωτερικής έρευνας σε σχέση με την υπόθεση και τη διαδικασία που το ίδιο ακολούθησε για το ρεπορτάζ. Η τοποθέτηση του περιοδικού χρησιμοποιείται, κυρίως, από την κυβέρνηση, ως ακλόνητη απόδειξη για το ότι ο θάνατος ενός 5χρονου παιδιού ήταν fake news.

Δεν θα μπω σε λεπτομέρειες της υπόθεσης, αφού πλέον βρίσκεται ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και αφορά την Ελλάδα και την Τουρκία, ούτε θα μπω στην αντιπαράθεση για το τι λέει το περιοδικό και εάν πράγματι ζητάει συγγνώμη, όπως κάποιοι υποστηρίζουν. Δεν μπορώ όμως να μην αναφερθώ στα σημεία του δημοσιεύματος ότι καταγράφεται η πρακτική των pushback από τις ελληνικές αρχές στον Έβρο, ότι η νησίδα όπου βρέθηκαν οι πρόσφυγες ήταν και ελληνική, σύμφωνα εξάλλου με το ελληνικό υπουργείο Εθνικής Άμυνας, ότι ο ισχυρισμός των ελληνικών αρχών ότι δεν μπορούσαν να τους εντοπίσουν δεν ακούγεται πιστευτός, ενώ το επιχείρημα ότι δεν μπορούσαν να τους διασώσουν επειδή μέρος της νησίδας είναι τουρκική ακούγεται κυνικό.  

Στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Από την πλευρά της κυβέρνησης, η υπόθεση χρησιμοποιείται ως μέσο πολιτικής αντιπαράθεσης, ενώ αποσιωπάται η πιο σημαντική πτυχή, αυτή της παράνομης πρακτικής των άτυπων και αναγκαστικών επιστροφών (pushback). Η υπόθεση των 38, όπως και δεκάδες άλλες στα ευρωπαϊκά σύνορα, είναι μια υπόθεση pushback και ως τέτοια έχει πάει και στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Στην υπόθεση αυτή, το Δικαστήριο χορήγησε στους πρόσφυγες ασφαλιστικά μέτρα υποδεικνύοντας στην Ελλάδα να μην τους απομακρύνει από την χώρα και να τους εξασφαλίσει τροφή, νερό, περίθαλψη και πρόσβαση στο άσυλο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται και φυσικά δεν ήταν και η τελευταία αφού το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έδωσε πριν μερικές ημέρες πάλι ασφαλιστικά μέτρα και μάλιστα για πρόσφυγες που ήταν στην ίδια νησίδα με τους 38.

Οι διαδικασίες αυτές είναι πάντα σε γνώση των αρμόδιων αρχών (δικαστικές, αστυνομικές κτλ) από την αρχή και όλες οι οργανώσεις που ασχολούνται με αυτό το ευαίσθητο ανθρωπιστικό ζήτημα ακολουθούν τις ίδιες.

Το ζήτημα των pushbacks έχει φέρει την Ελλάδα σε δύσκολη θέση και διεθνείς οργανισμοί (Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, Συμβούλιο της Ευρώπης), διεθνείς οργανώσεις και διεθνή μέσα έχουν ζητήσει κατ’ επανάληψη να μπει τέλος στην παράνομη αυτή πρακτική.

Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας κατά της Απάτης (OLAF) αναφέρει ξεκάθαρα ότι υπάρχει βίντεο με σκάφος του Λιμενικού να προχωρά σε επαναπροώθηση βάρκας. Το βίντεο τραβήχτηκε από αεροσκάφος επιτήρησης της Frontex κατά τη διάρκεια επιχείρησης.

Οι εχθροί της χώρας

Στην Ελλάδα πολλές ελληνικές και ξένες ΜΚΟ έχουν αναδείξει το ζήτημα και έχουν βρεθεί στο επίκεντρο της προσοχής της κυβέρνησης, η οποία τις στοχοποιεί μέσω διχαστικού και τοξικού λόγου. Το επιχείρημα που συχνά χρησιμοποιείται είναι ότι οι οργανώσεις επί της ουσίας “παίζουν” το παιχνίδι της Τουρκίας, η οποία εργαλειοποιεί τους πρόσφυγες με σκοπό να διασύρει την Ελλάδα στο πλαίσιο των ελληνοτουρκικών διαφορών αλλά και της ευρύτερη γεωπολιτικής πραγματικότητας της περιοχής.

Η Τουρκία πράγματι χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες ως πιόνι στην αναθεωρητική της πολιτική στην περιοχή και αυτό δεν πρέπει να το αγνοούμε. Ταυτόχρονα, όμως, δεν μπορεί αυτό να είναι δικαιολογία για τον μη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Ελλάδα δυστυχώς κάνει ακριβώς αυτό, ειδικά μετά τα γεγονότα του Μαρτίου 2020 στον Έβρο και την ανάδειξη της χώρας από την ΕΕ σε “ασπίδα της Ευρώπης”. Όσοι προσπαθούν να αναδείξουν τις παραβιάσεις αυτές αντιμετωπίζονται ως εχθροί της χώρας.

Έτσι η ελληνική κυβέρνηση δεν βλέπει με καλό μάτι όσους αναδεικνύουν παράνομες πρακτικές που διασύρουν την χώρα, όπως οι παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων των προσφύγων. Το επιχείρημα αυτό γεννά κάποια εύλογα ερωτήματα και θα χρησιμοποιήσω ένα πολύ συγκεκριμένο παράδειγμα, όπου η χώρα διασύρθηκε με ευθύνη των θεσμών της και δεν υπήρξαν οι ανάλογες αντιδράσεις. Το 2022 και μετά από 8 χρόνια η Ελλάδα καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για τον θάνατο 11 προσφύγων στο Φαρμακονήσι το 2014. Πιο συγκεκριμένα το Δικαστήριο αναγνώρισε την ευθύνη των ελληνικών αρχών για τον θάνατο των 11 προσφύγων αλλά και για το γεγονός ότι η δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης δεν ήταν η δέουσα. Εκείνη την εποχή, κυβερνητικοί παράγοντες μίλαγαν για ψέματα και τόνιζαν ότι η Ελλάδα τα έκανε όλα σωστά. Μετά την καταδίκη της χώρας κανείς δεν ζήτησε εξηγήσεις από τα στελέχη της τότε κυβέρνησης.

Απολογίες και ευθύνες

Επομένως μοιάζει εξαιρετικά προβληματικό στην παρούσα συγκυρία να ζητούνται απολογίες και ευθύνες από ανθρωπιστικές οργανώσεις που κάνουν αυτό που προβλέπει το καταστατικό τους στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας και της υπεράσπισης του Κράτους Δικαίου.

Η συζήτηση σχετικά με το Κράτος Δικαίου στην ΕΕ, ειδικά στο πλαίσιο του Προσφυγικού έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις, ειδικά από το 2015 και μετά, όταν αυτό που ονομάστηκε “προσφυγική κρίση” οδήγησε πολλά κράτη μέλη να λάβουν μέτρα που παραβιάζουν κατάφωρα βασικούς κανόνες του Κράτους Δικαίου. Εφτά χρόνια μετά ακόμα χρησιμοποιείται η “κρίση” για να εφαρμόζονται παράνομες πρακτικές και να προωθούνται πολιτικές ασύμβατες με το ενωσιακό κεκτημένο, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Νέο Σύμφωνο για την Μετανάστευση και το Άσυλο. 

Η σκόπιμη συγκέντρωση της πληροφορίας στο θάνατο ενός πεντάχρονου παιδιού, και μάλιστα με τέτοιους όρους είναι λυπηρή και πρέπει να την αναγνωρίσουμε ως ήττα. Όλων μας.

Λευτέρης Παπαγιαννάκης

Ο Λευτέρης Παπαγιαννάκης είναι διευθυντής του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες

Πηγή: Η υπόθεση των 38 του Έβρου είναι μια ακόμα υπόθεση pushback

The new issue of the Greek Asylum Case Law Report released today provides excerpts from 120 decisions by Administrative Courts, Civil Courts, the Independent Appeals Committees and the Asylum Service, almost exclusively issued in the second half of 2022.

In addition to the Greek Council for Refugees (GCR), HIAS Greece and Refugee Support Aegean (RSA), Issue 2/2022 of Greek Asylum Case Law Report received contributions from civil society organisations METAdrasi, Fenix Humanitarian Legal Aid, Equal Rights Beyond Borders, The HOME Project and I Have Rights, as well as an increasing number of lawyers of the Legal Aid Registry of the Asylum Service, selected from their respective casework.

This issue covers topics such as the interpretation of the “safe third country” concept, evidence assessment and refugee status determination, the concept of “safe country of origin”, procedural safeguards in the asylum procedure, the workings of administrative appeals and of judicial protection of asylum seekers, the right to family reunification, as well as immigration detention.

In its first year of operation, the Greek Asylum Case Law Report has delivered three volumes and a total of 325 asylum cases from courts, Independent Appeals Committees and the Asylum Service.

You can access Issue 2/2022 of the Greek Asylum Case Law Report (in Greek) here.

Greek Council for Refugees (GCR)

HIAS Greece

Refugee Support Aegean (RSA)

www.asylum-campaign.blogspot.gr

www.facebook.com/asylumcampaign.gr

email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

********

PRESS RELEASE

(Update on the ongoing persecution of Human Rights Defender Panagiotis Dimitras)

THE ATTEMPT TO SILENCE HUMAN RIGHTS DEFENDERS CONTINUES. WHAT REMAINS TO BE DECIDED ARE ITS ACCOMPANYING MEASURES

Athens, 21.12.2022

On Tuesday, 20.12.2022, the interrogation of Panagiotis Dimitras took place, following criminal charges brought against him for “setting up a criminal organisation with the purpose of facilitating the illegal entry and stay in Greece of third country nationals”. Following the conclusion of the interrogation, the Investigating Magistrate and the Prosecutor agreed on imposing a prohibition on involvement with the Greek Helsinki Monitor, a civil society organisation of which he is a founding and core member since 1993, while they disagreed on the remaining measures that will be accompanying this prohibition. These are to be decided by the competent Judicial Council.

Specifically, the Prosecutor additionally proposed house arrest with permitted exit only for medical visits, while the Investigating Magistrate proposed a travel ban, coupled with reporting to a police station on the 1st and 15th of each month, and a 10,000 euro bail.

www.asylum-campaign.blogspot.gr/

www.facebook.com/asylumcampaign.gr

email: kampaniagiatoasylo[at]gmail.com

******

PRESS RELEASE

WITCH-HUNT AGAINST DEFENDERS OF HUMAN RIGHTS

IN COMPLETE REVERSAL OF REALITY

Athens, 19 December 2022

European and international human rights monitoring bodies record systematic and continuous complaints regarding pushbacks (which are always illegal) of refugees at Greece’s borders. These complaints have become commonplace[i]; yet, instead of being investigated, the people and the organisations who denounce them and address the competent bodies are themselves targeted and accused of criminal charges.

In an unprecedented reversal of reality and in a context of systematic disinformation and propaganda against individuals and civil society organisations that dominates the vast majority of Greece's media, these very personsare accused of allegedly illegal criminal activities, when their purpose is to provide protection to refugees, carrying out exactly their work.

The most recent target is Panagiotis Dimitras, known for defending human rights in Greece for many decades. PanagiotisDimitrasis accused of having "set up a criminal organisation with the purpose of receiving data of third country nationalswho attempt to enter Greece illegally, in order to facilitate their illegal entry and stay, sending to the authorities their full details and their exact location in the country, in order for them to be subject to asylum procedures".

[i]An annex with the relevant sources is provided at the end of this document.